Nhật Bản có kế hoạch bắt đầu cung cấp bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ lụt cho Việt Nam, Indonesia, Thái Lan và Campuchia trong tài khóa tới để giúp các nước Đông Nam Á giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt. Các bản đồ sẽ sử dụng dữ liệu quan sát vệ tinh để dự đoán lũ lụt do lượng mưa lớn.
Nhật Bản có kế hoạch bắt đầu cung cấp bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ lụt cho 4 nước Đông Nam Á - Ảnh: japannews.yomiuri.co.jp
Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản đã công bố bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ lụt nhiều vùng khác nhau của Nhật Bản, thể hiện tần suất và độ sâu ngập lụt do lũ lụt gây ra. Dựa trên dữ liệu quan sát được thu thập trên mặt đất, trong đó có cả máy đo lượng mưa, các bản đồ cho thấy nguy cơ ngập lụt do lượng mưa lớn có khả năng xảy ra cứ sau 10, 30, 50, 100 và 150 hoặc 200 năm, cùng với thông tin được sử dụng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc sơ tán và lập kế hoạch cộng đồng.
Việt Nam, Indonesia, Thái Lan và Campuchia là 4 quốc gia Đông Nam Á thường xuyên bị ảnh hưởng của lũ lụt. Theo Bộ Đất đai Nhật Bản, sẽ rất hữu ích nếu 4 nước trên có những bản đồ tương tự thể hiện rõ ràng nguy cơ lũ lụt ở các khu vực mục tiêu. Do các quốc gia này không có đủ dữ liệu quan sát trên mặt đất nên phía Nhật Bản quyết định tạo bản đồ các khu vực cụ thể sau khi mô phỏng lũ lụt bằng cách sử dụng dữ liệu quan sát được thu thập bằng hệ thống Bản đồ lượng mưa vệ tinh toàn cầu (GSMaP) do Cơ quan Thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản và các cơ quan khác vận hành.
Bộ Đất đai Nhật Bản đã bắt đầu thảo luận với 4 quốc gia trong năm tài chính 2023 để lựa chọn các khu vực mục tiêu. Cơ quan này có kế hoạch cung cấp phiên bản nguyên mẫu của bản đồ cho mỗi quốc gia vào cuối năm tài chính 2025.
Ngoài việc chuẩn bị các hướng dẫn bao gồm quy trình lập bản đồ, Bộ trên cũng sẽ phát triển nguồn nhân lực thông qua các chương trình đào tạo. Các bản đồ dự kiến sẽ được cung cấp cho công chúng ở mỗi quốc gia.
Vì nhiều công ty Nhật Bản hoạt động ở bốn quốc gia trên nên các doanh nghiệp Nhật Bản cũng kỳ vọng rằng bản đồ sẽ giúp họ lập kế hoạch kinh doanh chuẩn bị cho thảm họa và lựa chọn địa điểm văn phòng hoặc nhà máy.
Hiện Nhật Bản cũng đang xem xét việc cung cấp bản đồ tương tự cho các nước khác.
Nguồn: baotainguyenmoitruong.vn
|
(TN&MT) - Hạn hán, xâm nhập mặn đã và đang diễn ra trên diện rộng tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Để thích ứng, theo các chuyên gia, bên cạnh các giải pháp trước mắt là ngăn mặn, trữ nguồn nước ngọt, thì về lâu dài cần có giải pháp căn cơ, xác định cụ thể thứ tự ưu tiên nhằm đảm bảo nguồn nước vì mục tiêu phát triển bền vững.
Mưa ít, dòng chảy thượng nguồn thiếu hụt
Theo nhận định của Ủy hội sông Mê Công quốc tế và các tổ chức quốc tế dự báo lượng mưa trong tháng 5/2024 trên lưu vực sông Mê Công thấp hơn trung bình nhiều năm từ 20 - 30%.
Trong khi đó, diễn biến xâm nhập mặn ở ĐBSCL phần lớn phụ thuộc vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công. Do đó, việc mùa mưa đến muộn cộng với nguồn nước sông Mê Công về ngày càng ít không chỉ là cảnh báo mà đã là thực trạng báo động về nguồn cung cấp nước cho ĐBSCL đồi hỏi cấp thiết đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo an ninh nguồn nước.
Ranh mặn 4‰ có thể vào sâu đất liền đến 100km
Theo Ủy ban sông Mê Công Việt Nam nhận định xâm nhập mặn ĐBSCL vượt qua thời kỳ cao điểm và đang có chiều hướng giảm dần. Tuy nhiên, do lượng nước về từ thượng lưu còn ở mức thấp, mùa mưa ở ĐBSCL đến muộn nên xâm nhập mặn vẫn còn ở mức cao và có thể tiếp tục ảnh hưởng đến cuối tháng 5. Đặc biệt là trên sông Vàm Cỏ Tây, do nguồn nước cung cấp trong thời gian tới vẫn rất hạn chế, nên tình hình xâm nhập mặn tiếp tục kéo dài và có thể ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Chủ động phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL
Dự báo chiều sâu ranh mặn 4‰ tại các sông chính ở mức 40 - 50 km trên sông Tiền, sông Hậu; từ 90 - 110 km trên sông Vàm Cỏ Tây. Do tình hình xâm nhập mặn vẫn còn diễn biến phức tạp, các địa phương cần tiếp tục chủ động giám sát mặn, cập nhật các thông tin dự báo mặn của các cơ quan chuyên ngành để chủ động bố trí lịch mùa vụ Hè Thu hợp lý và vận hành công trình để tiêu thoát môi trường trong nội vùng cũng như các tác hại khác của hạn mặn trên địa bàn. Đối với, các khu vực cách biển từ 50km trở vào, khi nguồn nước ngọt trên sông ổn định, xem xét xuống giống vụ Hè Thu năm 2024.
Thực tế cho thấy, vào mùa khô, nguồn nước, diễn biến xâm nhập mặn ở ĐBSCL hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công và dự báo còn chịu nhiều biến động, ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt của người dân và đe dọa về an ninh nguồn nước cho ĐBSCL.
Với các tác động nói trên, ĐBSCL đang đối mặt 3 thách thức rất lớn đối với phát triển bền vững là an ninh nguồn nước, ngập nước diện rộng và kéo dài trong tương lai và suy thoái đồng bằng như xói lở bờ biển, bờ sông và hạ thấp đồng bằng.
Chủ động thích nghi, cần giải pháp căn cơ, lâu dài
Trong bối cảnh diễn biến xâm nhập mặn ngày càng gay gắt, biến động bất thường và thường xuyên hơn, theo ông Nguyễn Hồng Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước, để ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn ở khu vực ĐBSCL, cần có những giải pháp căn cơ, lâu dài.
Theo đó, trong giai đoạn trước mắt, ông Nguyễn Hồng Hiếu cho rằng, các tỉnh ĐBSCL cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến và dự báo về thời tiết, khí tượng, thủy văn, nguồn nước, xâm nhập mặn; kiểm kê, nắm chắc thông tin về nguồn nước trên địa bàn để cập nhật phương án, kế hoạch phòng, chống nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn của địa phương phù hợp với các kịch bản nguồn nước. Vận hành hiệu quả các hệ thống, công trình thủy lợi để lấy nước, chủ động trữ nước bảo đảm đáp ứng nhu cầu tối thiểu nước tưới cho cây trồng khi xảy ra thiếu nước, hạn chế thiệt hại.
Cùng với đó, các tỉnh cần xác định các khu vực có nguy cơ xảy ra thiếu nước sinh hoạt để chủ động tổ chức triển khai giải pháp bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân, không để người dân thiếu nước sinh hoạt, trường hợp cần thiết phải huy động lực lượng, phương tiện vận chuyển nước để cung cấp cho người dân.
Còn về lâu dài, các tỉnh ĐBSCL cần tiến hành thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp, trong đó chú trọng đặc biệt trong quá trình đầu tư phát triển các ngành phải tuân thủ quy hoạch liên quan đến vùng ĐBSCL đã được Thủ tướng phê duyệt, đặc biệt lưu ý định hướng phát triển các ngành phù hợp với các vùng sinh thái (nước mặn, nước lợ, nước ngọt) đã chỉ ra trong các quy hoạch và Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ.
Cũng theo ông Nguyễn Hồng Hiếu, hiện nay, Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15 đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6 ngày 27/11/2023 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2024. Theo đó, hàng năm Bộ TN&MT sẽ công bố kịch bản nguồn nước lưu vực sông Cửu Long để dự báo, cảnh báo xu thế diễn biến nguồn nước theo từng thời kỳ trong năm, đánh giá mức độ hạn hán, thiếu nước trên lưu vực sông.
Căn cứ kịch bản nguồn nước, các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Ủy ban nhân dân 13 tỉnh ĐBSCL xây dựng kế hoạch sử dụng nước phù hợp với kịch bản nguồn nước nhằm chủ động nguồn nước cho sản xuất và nhất là nước cho sinh hoạt của nhân dân trong vùng, đồng thời xây dựng hệ thống công cụ hỗ trợ ra quyết định phục vụ việc điều hòa, phân phối nguồn nước để chủ động ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, cũng như việc khai thác, sử dụng nước của các quốc gia phía thượng nguồn sông Mê Công, nhằm tối ưu hóa lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại.
Thời gian tới, ông Nguyễn Hồng Hiếu cũng đề xuất các tỉnh ĐBSCL cần nghiên cứu, triển khai các phương án xây hồ chứa, các giải pháp tích trữ nước liên vùng, liên tỉnh với quy mô phù hợp với quy hoạch tài nguyên nước, quy hoạch vùng ĐBSCL và quy hoạch thuỷ lợi, để tăng cường khả năng trữ lũ, giữ nước ngọt, điều tiết nguồn nước.
Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức; vận động hướng dẫn người dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, phòng chống ô nhiễm nguồn nước; thay đổi tập quán canh tác, thích ứng với điều kiện nguồn nước từng vùng; áp dụng các mô hình áp dụng công nghệ tăng trưởng xanh, sử dụng tái tuần hoàn tài nguyên nước để có những giải pháp phòng chống, ứng phó hạn mặn phù hợp.
Nguồn: baotainguyenmoitruong.vn
|
Sáng ngày 14/5, tại Hà Nội đã diễn ra ký kết Kế hoạch thực hiện Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam với Bộ tài nguyên nước Trung Quốc về trao đổi thông tin thủy văn mùa lũ.
Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, Phó Tổng cục trưởng nhấn mạnh: Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia láng giềng có truyền thống quan hệ hữu nghị, gần gũi và lâu đời, được vun đắp bởi nhiều thế hệ. Mối quan hệ đó đã và đang phát triển cả về chiều sâu và chiều rộng. Với sự nỗ lực chung, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt - Trung những năm qua duy trì đà phát triển ổn định và đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Trong đó, có thể kể đến thành quả hợp tác hiệu quả giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Bộ tài nguyên nước Trung Quốc trong lĩnh vực tài nguyên nước kể từ năm 2009.
Trong 15 năm qua, kể từ khi Bản ghi nhớ hợp tác về trao đổi thông tin thủy văn mùa lũ giữa hai Bộ được ký kết vào năm 2009, việc trao đổi số liệu thủy văn trên các sông xuyên biên giới trong mùa lũ giữa Việt Nam và Trung Quốc đã được thực hiện thường xuyên và thông suốt. Hai bên đã cùng nhau giải quyết, khắc phục các sự cố về đường truyền cũng như về sai sót số liệu hàng ngày cũng như trong thời gian lũ xuất hiện. Các thông tin thủy văn này đã giúp cho hai Bên giám sát nguồn nước, giám sát, dự báo, cảnh báo lũ tại các lưu vực sông xuyên biên giới Việt Nam - Trung Quốc góp phần nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai, giảm thiểu rủi ro thiên tai, giảm thiệt hại về người và tài sản do lũ lụt gây ra, phát triển bền vững kinh tế - xã hội cho hai quốc gia và cho cả khu vực Châu Á, đảm bảo an toàn cho người dân, sự thịnh vượng của hai quốc gia và thắt chặt mối quan hệ bằng hữu hai nước láng giềng.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn (KTTV) phát biểu khai mạc tại buổi lễ
Ông SHU Qingpeng, Cục trưởng, Cục Thủy văn, Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc cũng đã phát biểu chào mừng tại buổi lễ: Trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Tập Cận Bình vào tháng 12 năm ngoái, Bộ Tài nguyên nước nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Bộ Tài nguyên và Môi trường nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký kết “Bản ghi nhớ hợp tác về trao đổi dữ liệu thủy văn mùa lũ”. Kế hoạch triển khai chuẩn bị ký hôm nay là biện pháp quan trọng nhằm thực hiện các yêu cầu của bản ghi nhớ nêu trên và phát huy kết quả chuyến thăm cấp cao. Ông tin rằng với những nỗ lực chung của cả hai bên, trao đổi và hợp tác về thủy văn giữa Trung Quốc và Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh, đóng góp nhiều hơn nữa vào việc làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Trung Quốc và Việt Nam và xây dựng một cộng đồng Trung Quốc-Việt Nam có ý nghĩa chiến lược với sứ mệnh chung.

Ông SHU Qingpeng, Cục trưởng, Cục Thủy văn, Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc
Buổi lễ cũng đã lắng nghe ý kiến từ phía các đơn vị thực hiện hợp tác trước khi thực hiện ký kết.
Phát biểu bế mạc tại buổi lễ, Phó Tổng cục trưởng Hoàng Đức Cường cũng đã khẳng định rằng: Trong tương lai, hai bên sẽ tăng cường hơn nữa trong các hoạt động nêu trên và mở rộng các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực quan trắc, dự báo và cảnh báo lũ, lũ quét...

Ký kết bản ghi nhớ giữa Tổng cục KTTV và Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc
Bằng việc ký kết Kế hoạch thực hiện Bản ghi nhớ hợp tác, hai bên đã thống nhất được các nội dung chi tiết và phương thức truyền nhận thông tin. Tổng cục KTTV Việt Nam phối hợp chặt chẽ với các đầu mối của Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc (cụ thể là Cục Thủy văn Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc và Cục Thủy văn và Tài nguyên nước tỉnh Vân Nam, Trung Quốc) để triển khai hiệu quả các hoạt động đã đề ra trong trong Kế hoạch, góp phần tăng cường công tác quản lý lũ, quản lý tài nguyên nước của hai quốc gia.
Nguồn: Tạp chí TKTV
|
(TN&MT) - Theo Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT), vụ Hè Thu 2024, diện tích nguy cơ bị ảnh hưởng khoảng 20.700 - 34.200 ha cây trồng (chiếm khoảng từ 2 - 3% diện tích canh tác), gồm: Bắc Trung Bộ 8.700 - 14.200 ha; Nam Trung Bộ 12.000 - 20.000 ha.
Dưới tác động của El Nino, từ đầu mùa khô đến nay, khu vực Trung Bộ có nhiều nơi nhiệt độ duy trì trong khoảng từ 36 – 39 độ C, có nơi trên 40 độ C. Mức nhiệt này cao hơn từ 3 – 5 độ C so với trung bình nhiều năm. Nắng nóng kéo dài, mưa ít gây khó khăn cho sinh hoạt, sản xuất.
Hiện Nam Trung Bộ có 102/534 hồ chứa có lượng nước dưới một nửa dung tích thiết kế; trong đó 29 hồ nhỏ dưới mực nước chết gồm: Quảng Nam (4 hồ do đang sửa chữa nâng cấp không tích nước), Bình Định (15 hồ, trong đó có 8 hồ đang sửa chữa nâng cấp), Ninh Thuận (5 hồ), Bình Thuận (5 hồ).

Tại Bình Thuận, nhiều diện tích thanh long khô héo do thiếu nước tưới
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, từ tháng 5 – 7/2024, nắng nóng tiếp tục có xu hướng gia tăng. Tổng lượng mưa trong tháng 5 thiếu hụt từ 10 – 30% so với trung bình nhiều năm (TBNN). Dòng chảy trên một số sông thuộc các tỉnh Quảng Trị, Phú Yên và Bình Thuận thiếu hụt từ 65 – 80%.
Cục Thủy lợi nhận định, do nắng nóng nên nguồn nước trữ trong công trình thủy lợi có thể bị hạ thấp rất nhanh và gia tăng nhu cầu dùng nước, dẫn đến nguy cơ xảy ra tình trạng hạn hán, thiếu nước trên phạm vi rộng.
Tại khu vực Bắc Trung Bộ, dự báo đến cuối tháng 5/2024, dung tích trữ các hồ trung bình đạt 48% so với thiết kế. Theo đó, vụ Hè Thu năm 2024, diện tích có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, thiếu nước trong khu vực khoảng 8.700 - 14.200ha, chủ yếu tại Thanh Hóa, Nghệ An và Quảng Trị.

Dự báo diện tích canh tác nông nghiệp có nguy cơ thiếu nước trong vụ Hè Thu năm 2024 tại Bắc Trung Bộ

Dự báo diện tích canh tác nông nghiệp có nguy cơ thiếu nước trong vụ Hè Thu năm 2024 tại Nam Trung Bộ
Tại khu vực Nam Trung Bộ, dự báo Vụ Hè Thu 2024 có khoảng 11.500 - 16.200ha diện tích gieo trồng có nguy cơ bị ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; tập trung tại Ninh Thuận và Bình Thuận.
Để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt cho người dân trong thời gian còn lại của mùa khô, ngày 2/5, Cục Thủy lợi đã gửi công văn đến Sở NN&PTNT các tỉnh/thành phố khu vực Trung Bộ. Trong đó, đề nghị các địa phương tập trung tiếp tục tổ chức thực hiện nghiệm túc Công điện của Thủ tướng Chính phủ số 04/CĐ-TTg ngày 15/01/2024 về việc chủ động ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; và Chỉ thị số 661/CT-BNN-TL ngày 23/1/2024 về việc tăng cường thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2023-2024.
Cục Thủy lợi cũng khuyến cáo ngành nông nghiệp các địa phương tổ chức, xây dựng, rà soát, cập nhật phương án, kế hoạch phòng chống hạn hán, thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp và sân sinh, bao gồm các kịch bản về nguồn nước trữ trong cong trình thủy lợi, khả năng xuất hiện mưa tiểu mãn. Xác định cụ thể các vùng có nguy cơ hạn hán, thiếu nước theo các kịch bản và giải pháp ứng phó cụ thể.
Bên cạnh đó, tổ chức theo dõi và cập nhật liên tục thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, nguồn nước và các khuyến cáo để chủ động thực hiện các giải pháp ứng phó hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn phù hợp. Tổ chức kiểm kê nguồn nước trữ của từng công trình thủy lợi, tính toán cân đối khả năng cung cấp nước trong thời gian còn lại của mùa khô, xác định lượng nước ưu tiên cho sinh hoạt, chăn nuôi, cây trồng cạn và các nhu cầu thiết yếu khác. Chỉ tổ chức xuống giống cây trồng vụ Hè Thu, vụ Mùa nếu nguồn nước đảm bảo cung cấp đủ cho cả vụ, các diện tích không đủ nước, xem xét giãn, lùi thời vụ hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Cùng với chủ động thống nhất với các bên liên quan kế hoạch điều nước cho sản xuất nông nghiệp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các địa phương cần rà soát, xác định các vùng có nguy cơ thiếu nước sinh hoạt và đánh giá khả năng nguồn cấp nước cho sinh hoạt. Qua đó, xây dựng phương án và tổ chức triển khai các biện pháp cấp nước sạch cho người dân, như: thiết lập các điểm cấp nước tập trung, kéo dài tuyến ống cấp nước, hỗ trợ thiết bị trữ nước, sử dụng các phương tiện lưu động chuyên chở nước cung cấp đến từng cụm dân cư; không để xảy ra tình trạng gián đoạn, mất nước kéo dài...
Nguồn: baotainguyenmoitruong.vn
|
(TN&MT)-Thời tiết khắc nghiệt đang tàn phá nhiều nơi trên thế giới. Tại châu Á, nắng nóng tàn khốc đã khiến các trường học ở Philippines phải đóng cửa, khiến nhiều người thiệt mạng ở Thái Lan và lập kỷ lục tại Indonesia, Malaysia, Maldives và Myanmar. Châu Phi cũng ghi nhận nhiệt độ kỷ lục ở nhiều nơi. Trong khi đó, tại châu Mỹ, lũ lụt tàn phá thành phố Houston và nước Mỹ nói chung vừa chứng kiến số lượng lốc xoáy cao thứ hai trong T4.
Nhiệt độ cao và lượng mưa kỷ lục
Theo nhà khí hậu học Maximiliano Herrera, chỉ trong 5 ngày đầu tiên của tháng 5, 70 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đã phá kỷ lục về nhiệt độ. Tại Ấn Độ, 2 thành phố Nandyala và Kadapa ở bang Andhra Pradesh đã ghi nhận mức nhiệt độ cao nhất trong lịch sử là 46,3 độ C.
Cũng liên quan đến nắng nóng, nhà khoa học khí hậu Friederike Otto cho biết trong một tuyên bố gần đây rằng các đợt nắng nóng ở Ấn Độ cho đến nay là loại hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm nhất, đây là dạng cực đoan gia tăng mạnh mẽ nhất trong một thế giới đang nóng lên.
Cuối tháng 4, nhiều vùng phía Bắc Thái Lan đạt mức 44 độ C, trong khi thị trấn Chauk ở khu vực nóng nhất Myanmar đạt kỷ lục 48,2 độ C.

Người lao động té nước lên mặt để làm mát trong đợt nắng nóng ở Mumbai, Ấn Độ vào tháng 4 vừa qua
Tại châu Phi, nhiều quốc gia cũng đang phải đối mặt với nắng nóng thiêu đốt khi nhiệt độ lên tới 47,5 độ C ở Kayes và Mali. Thủ đô của Niger có đêm tháng 5 nóng nhất và thủ đô của Burkina Faso cũng ghi nhận đêm nóng nhất trong tháng. Tại Tchad, nhiệt độ dự kiến sẽ duy trì trên 45,6 độ C trong cả tuần.
Các nhà khoa học cảnh báo, khi thế giới nóng hơn, có thể xảy ra nhiều hiện tượng thời tiết và khí hậu cực đoan hơn, bao gồm nhiệt độ cao và lượng mưa kỷ lục.
Ông Alvaro Silva - nhà khoa học khí hậu của Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết, biến đổi khí hậu cũng đang làm thay đổi các kiểu thời tiết, dẫn đến các hệ thống mưa và nóng bị đình trệ trên các khu vực và dòng phản lực uốn khúc. Cùng với những tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu là hiện tượng El Nino hiện đang suy yếu và xuất hiện ngay sau đó là La Nina kéo dài 3 năm.
Theo ông Francisco Aquino, nhà khí hậu học tại Đại học Liên bang Rio Grande do Sul, đợt nắng nóng kỷ lục ở Brazil đã càn quét các thành phố lớn như Sao Paulo, nhưng cũng đồng thời đẩy mưa bão di chuyển qua miền Nam đất nước, khiến nó trở nên nguy hiểm.
Trong khi đó, thành phố Houston thuộc bang Texas của Mỹ vẫn đang cố gắng khô ráo sau nhiều ngày mưa lớn khiến hơn 600 người cần được giải cứu khỏi lũ lụt, trong đó có 233 người ở Houston. Ngay phía Đông Bắc thành phố này, lượng mưa rơi đạt khoảng 58cm.
Ngoài ra, tháng 4 cũng đã mang đến những trận mưa lớn nhất từng được ghi nhận tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, làm ngập các đường cao tốc hiện đại và Sân bay Quốc tế Dubai.
Năm 2024 có thể sẽ là năm kỷ lục về thảm họa khí hậu
Trong bối cảnh thế giới ngày càng chứng kiến những thay đổi thất thường của thời tiết, những tuần vừa qua dường như đã đưa những thái cực về môi trường đó lên một tầm cao mới. Một số nhà khoa học khí hậu cho biết, họ khó có thể nhớ được thời điểm mà nhiều nơi trên thế giới có thời tiết quá độ cùng một lúc như bây giờ.
Ông Jonathan Overpeck - Trưởng khoa Môi trường của Đại học Michigan (Mỹ) cho biết: “Vì chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu tăng vọt chưa từng có trong 11 tháng qua, nên các hiện tượng khí hậu cực đoan ngày càng tồi tệ vào đầu năm nay không phải là điều đáng ngạc nhiên. Nếu tốc độ nóng lên kỷ lục này tiếp diễn, năm 2024 có thể sẽ là năm kỷ lục về thảm họa khí hậu và sự đau khổ của con người”.
Các nhà khoa học cho biết, nhiệt độ đại dương toàn cầu trong tháng 4 phá kỷ lục trong tháng thứ 13 liên tiếp cũng là một yếu tố tiềm ẩn gây ra hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. Theo Cơ quan khí hậu Châu Âu Copernicus, nhiệt độ bề mặt đại dương đạt 21,04 độ C, mức cao nhất được ghi nhận trong bất kỳ tháng 4 nào và chỉ thấp hơn một chút so với kỷ lục chung được thiết lập vào tháng 3.
Tác động lên các hệ thống biển là rất tàn khốc. Một hiện tượng tẩy trắng san hô hàng loạt đã xảy ra vào mùa xuân này, mà các nhà khoa học cho biết vào thời điểm đó có thể là sự kiện tồi tệ nhất được ghi nhận.

Người kéo xe kéo lau mồ hôi trong đợt nắng nóng ở Dhaka, Bangladesh vào tháng 4/2024
Cơ quan khí hậu Châu Âu Copernicus cũng cho biết, tất cả những hiện tượng trên xảy ra khi thế giới vừa kết thúc tháng nóng kỷ lục thứ 11 liên tiếp.
Nhiệt độ trung bình toàn cầu là 15 độ C vào tháng 4 đã đánh bại kỷ lục cũ từ năm 2016 là 0,14 độ C. Tháng trước ấm hơn 1,58 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp cuối thế kỷ 19. Thế giới vào năm 2015 đã áp dụng mục tiêu hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, nhưng mục tiêu này chủ yếu áp dụng cho mức nóng lên trong 1 thập kỷ trở lên chứ không phải 1 tháng.
Theo ông Silva, có một số yếu tố là nguyên nhân gây ra tình trạng cực đoan gần đây và biến đổi khí hậu là yếu tố quan trọng nhất. Vấn đề là thế giới đã thích nghi và xây dựng các thành phố phù hợp với nhiệt độ và lượng mưa của thế kỷ 20, nhưng biến đổi khí hậu lại mang đến nhiệt độ cao hơn và mưa lớn hơn. Theo giới khoa học, khí hậu toàn cầu có xu hướng nóng lên lâu dài, một phần chủ yếu do con người đốt nhiên liệu hóa thạch.
Ông Zeke Hausfather, trưởng nhóm nghiên cứu khí hậu tại công ty Stripe và là nhà khoa học nghiên cứu tại Berkeley Earth nhấn mạnh, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần, nhưng không có gì đáng ngạc nhiên khi thế giới vẫn đang chứng kiến nắng nóng khắc nghiệt chưa từng thấy.
El Nino đạt đỉnh điểm vào đầu năm nay và nhiệt độ bề mặt nước biển ở vùng nhiệt đới phía Đông Thái Bình Dương hiện đang quay trở lại mức trung tính. Khi sự thay đổi nhiệt độ liên quan đến các chu kỳ tự nhiên như El Nino đến rồi đi, năng lượng dư thừa bị giữ lại trong đại dương và khí quyển do nồng độ khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu lên mức cao kỷ lục mới.
Ông Hausfather ước tính 66% khả năng rằng 2024 sẽ là năm nóng kỷ lục và 99% khả năng đây sẽ là năm nóng thứ 2 liên tiếp sau năm 2023. Theo thống kê hiện nay, nhiệt độ sẽ cao hơn 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Các quốc gia đã đồng ý hạn chế mức độ nóng lên toàn cầu và duy trì nhiệt độ trái đất không vượt ngưỡng 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp. Điều này đề cập đến sự nóng lên lâu dài trong nhiều thập kỷ chứ không phải một tháng hay một năm. Các nhà khoa học cũng cảnh báo những tín hiệu tạm thời này là đáng báo động về khả năng đẩy nhanh biến đổi khí hậu.
Chuyên gia Hausfather cho rằng, những gì xảy ra trong vài tháng tới sẽ giúp các nhà khoa học phán đoán nhiệt độ cao bất ngờ vào năm 2023 có phải là hiện tượng tạm thời hay sẽ là tín hiệu mới cho thấy Trái đất tiếp tục nóng lên nhanh hơn dự đoán trước đây.
"Nếu nhiệt độ toàn cầu giảm xuống mức kỷ lục trong 2 tháng tới, đó sẽ là dấu hiệu an ủi rằng khí hậu đang diễn biến dễ dự đoán hơn một chút. Tuy vậy, ngay cả khi điều này xảy ra, thế giới vẫn đang trên đà nóng lên gần 3 độ C, điều này sẽ có thể gây ra hậu quả thảm khốc", ông Hausfather nhấn mạnh.
“Mặc dù các chu kỳ khí hậu tự nhiên như El Nino đến rồi đi nhưng hiệu ứng khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu thiết lập mức kỷ lục mới.
Ông Carlo Buontempo, Giám đốc Copernicus
Theo Tổng hợp từ CNN & phys.org
|
|