Mưa lớn gây lũ lụt, tàn phá diện rộng

Những trận mưa lớn bất thường theo mùa đã gây ra lũ lụt, dẫn đến sự tàn phá trên diện rộng, gây thiệt hại về người và tài sản, cũng như mùa màng ở nhiều vùng. Trong khi đó, vào năm ngoái, một số khu vực đã phải trải qua hạn hán nghiêm trọng. Những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt khác nhau đang báo hiệu cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng trầm trọng và làm ảnh hưởng đến người dân nước này.

Trận lũ lụt gần đây nhất ở Afghanistan đã cướp đi sinh mạng của khoảng 350 người, trong đó có hàng chục trẻ em và làm hư hại hơn 7.800 ngôi nhà, khiến hơn 5.000 gia đình phải di dời. WFP cho biết những người sống sót đã mất hết nhà cửa, đất đai và nguồn sinh kế.

Người bà ngồi cùng ba cháu trai bị thương do lũ quét tấn công ngôi làng của họ ở tỉnh Baghlan, Afghanistan. Ảnh: UNICEF/Osman Khayyam

Kể từ đó, UNICEF đã cung cấp nước sạch, bộ dụng cụ vệ sinh kèm theo xà phòng, bàn chải đánh răng và nhiều thứ khác cho các cộng đồng ở Afghanistan. Quỹ trẻ em cũng tổ chức các buổi tập huấn về vệ sinh để hướng dẫn người dân cách rửa tay và trữ nước an toàn trong bối cảnh thiên tai.

Tiến sĩ Tajudeen Oyewale, đại diện UNICEF tại Afghanistan, kêu gọi sự giúp sức của cộng đồng quốc tế trong việc phải tăng cường nỗ lực và đầu tư nhằm giảm nhẹ các tác động biến đổi khí hậu đối với con người, đặc biệt là trẻ em. Tiến sĩ Oyewale cho rằng UNICEF và cộng đồng nhân đạo cần phải chuẩn bị cho thực tế mới về các thảm họa liên quan đến khí hậu có thể xảy ra trong tương lai.

UNICEF cũng đã hỗ trợ người dân ở Afghanistan bằng cách hỗ trợ tiền mặt để giúp các gia đình đáp ứng những nhu cầu cơ bản của họ, đồng thời chỉ định các đội y tế và dinh dưỡng điều trị những người bị thương và bị bệnh. Hơn nữa, cơ quan này đã phân phát quần áo ấm, chăn và đồ gia dụng cho những gia đình bị mất tài sản.

Khủng hoảng khí hậu gia tăng

UNICEF cho biết, trong bảng xếp hạng Chỉ số Rủi ro Khí hậu dành cho Trẻ em, Afghanistan đang đứng vị trí 15 trong số 163 quốc gia trên thế giới. Điều này cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của trẻ em tại quốc gia Tây Nam Á này trước tình hình biến đổi khí hậu và môi trường cao hơn so với các khu vực khác. Tuy nhiên, Afghanistan được cho là một trong những quốc gia ít chịu trách nhiệm nhất trong việc tạo ra các vấn đề về khí hậu.

Tuy nhiên, UNICEF cho rằng lũ quét gần đây ở Afghanistan cho thấy một cuộc khủng hoảng khí hậu với tần suất “ngày càng gia tăng và khốc liệt” gây thiệt hại về con người, sinh kế và cơ sở hạ tầng bị hư hại.

Đại diện UNICEF tại Afghanistan cho biết, số lượng và mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt sẽ đòi hỏi UNICEF và các tổ chức nhân đạo khác phải can thiệp vào các hoạt động ứng phó nhân đạo trên quy mô lớn và nhanh chóng hơn nữa.

"Tuy nhiên, điều này chỉ có thể thực hiện được khi các biện pháp chuẩn bị được tăng cường, chẳng hạn như bố trí trước nhiều hơn các nguồn cung cấp cứu trợ khẩn cấp và tăng cường phối hợp với các đối tác”, đại diện UNICEF tại Afghanistan nhấn mạnh.

Tiến sĩ Oyewale cũng cho rằng UNICEF cần tập trung giúp đỡ cộng đồng thích ứng với những cú sốc về khí hậu và môi trường để giảm sự phụ thuộc của người dân vào viện trợ nhân đạo.

Bên cạnh đó, Tiến sĩ Oyewale cho biết thêm: “Chúng ta cần ưu tiên các nhu cầu đặc biệt của trẻ em khi đưa ra quyết định và giải quyết những nhu cầu này ngay bây giờ để bảo vệ trẻ em khỏi những thảm họa trong tương lai, đồng thời đầu tư vào các dịch vụ cơ bản liên quan đến trẻ em”.

Khoảng 2,2 tỷ người trên thế giới không được tiếp cận với nước sạch do đó cần phải quản lý tốt nguồn nước vì mỗi giọt nước đều rất quý giá. Nhận thức rõ điều này, các nước tham dự Diễn đàn Nước thế giới đã đưa ra nhiều sáng kiến giúp thúc đẩy quản lý hiệu quả và bền vững nguồn nước.

Ngân hàng thế giới dự đoán tình trạng thiếu nước có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế lên tới 6% cho đến năm 2050. Sự khan hiếm nước cũng có thể gây ra chiến tranh và có thể trở thành một nguồn thảm họa.

Nguồn tin: PV/VOV-Jakarta

(TN&MT)-Thời tiết khắc nghiệt đang tàn phá nhiều nơi trên thế giới. Tại châu Á, nắng nóng tàn khốc đã khiến các trường học ở Philippines phải đóng cửa, khiến nhiều người thiệt mạng ở Thái Lan và lập kỷ lục tại Indonesia, Malaysia, Maldives và Myanmar. Châu Phi cũng ghi nhận nhiệt độ kỷ lục ở nhiều nơi. Trong khi đó, tại châu Mỹ, lũ lụt tàn phá thành phố Houston và nước Mỹ nói chung vừa chứng kiến số lượng lốc xoáy cao thứ hai trong T4.

Nhiệt độ cao và lượng mưa kỷ lục

Theo nhà khí hậu học Maximiliano Herrera, chỉ trong 5 ngày đầu tiên của tháng 5, 70 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đã phá kỷ lục về nhiệt độ. Tại Ấn Độ, 2 thành phố Nandyala và Kadapa ở bang Andhra Pradesh đã ghi nhận mức nhiệt độ cao nhất trong lịch sử là 46,3 độ C.

Cũng liên quan đến nắng nóng, nhà khoa học khí hậu Friederike Otto cho biết trong một tuyên bố gần đây rằng các đợt nắng nóng ở Ấn Độ cho đến nay là loại hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm nhất, đây là dạng cực đoan gia tăng mạnh mẽ nhất trong một thế giới đang nóng lên.

Cuối tháng 4, nhiều vùng phía Bắc Thái Lan đạt mức 44 độ C, trong khi thị trấn Chauk ở khu vực nóng nhất Myanmar đạt kỷ lục 48,2 độ C.

Người lao động té nước lên mặt để làm mát trong đợt nắng nóng ở Mumbai, Ấn Độ vào tháng 4 vừa qua

Tại châu Phi, nhiều quốc gia cũng đang phải đối mặt với nắng nóng thiêu đốt khi nhiệt độ lên tới 47,5 độ C ở Kayes và Mali. Thủ đô của Niger có đêm tháng 5 nóng nhất và thủ đô của Burkina Faso cũng ghi nhận đêm nóng nhất trong tháng. Tại Tchad, nhiệt độ dự kiến sẽ duy trì trên 45,6 độ C trong cả tuần.

Các nhà khoa học cảnh báo, khi thế giới nóng hơn, có thể xảy ra nhiều hiện tượng thời tiết và khí hậu cực đoan hơn, bao gồm nhiệt độ cao và lượng mưa kỷ lục.

Ông Alvaro Silva - nhà khoa học khí hậu của Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết, biến đổi khí hậu cũng đang làm thay đổi các kiểu thời tiết, dẫn đến các hệ thống mưa và nóng bị đình trệ trên các khu vực và dòng phản lực uốn khúc. Cùng với những tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu là hiện tượng El Nino hiện đang suy yếu và xuất hiện ngay sau đó là La Nina kéo dài 3 năm.

Theo ông Francisco Aquino, nhà khí hậu học tại Đại học Liên bang Rio Grande do Sul, đợt nắng nóng kỷ lục ở Brazil đã càn quét các thành phố lớn như Sao Paulo, nhưng cũng đồng thời đẩy mưa bão di chuyển qua miền Nam đất nước, khiến nó trở nên nguy hiểm.

Trong khi đó, thành phố Houston thuộc bang Texas của Mỹ vẫn đang cố gắng khô ráo sau nhiều ngày mưa lớn khiến hơn 600 người cần được giải cứu khỏi lũ lụt, trong đó có 233 người ở Houston. Ngay phía Đông Bắc thành phố này, lượng mưa rơi đạt khoảng 58cm.

Ngoài ra, tháng 4 cũng đã mang đến những trận mưa lớn nhất từng được ghi nhận tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, làm ngập các đường cao tốc hiện đại và Sân bay Quốc tế Dubai.

Năm 2024 có thể sẽ là năm kỷ lục về thảm họa khí hậu

Trong bối cảnh thế giới ngày càng chứng kiến những thay đổi thất thường của thời tiết, những tuần vừa qua dường như đã đưa những thái cực về môi trường đó lên một tầm cao mới. Một số nhà khoa học khí hậu cho biết, họ khó có thể nhớ được thời điểm mà nhiều nơi trên thế giới có thời tiết quá độ cùng một lúc như bây giờ.

Ông Jonathan Overpeck - Trưởng khoa Môi trường của Đại học Michigan (Mỹ) cho biết: “Vì chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu tăng vọt chưa từng có trong 11 tháng qua, nên các hiện tượng khí hậu cực đoan ngày càng tồi tệ vào đầu năm nay không phải là điều đáng ngạc nhiên. Nếu tốc độ nóng lên kỷ lục này tiếp diễn, năm 2024 có thể sẽ là năm kỷ lục về thảm họa khí hậu và sự đau khổ của con người”.

Các nhà khoa học cho biết, nhiệt độ đại dương toàn cầu trong tháng 4 phá kỷ lục trong tháng thứ 13 liên tiếp cũng là một yếu tố tiềm ẩn gây ra hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. Theo Cơ quan khí hậu Châu Âu Copernicus, nhiệt độ bề mặt đại dương đạt 21,04 độ C, mức cao nhất được ghi nhận trong bất kỳ tháng 4 nào và chỉ thấp hơn một chút so với kỷ lục chung được thiết lập vào tháng 3.

Tác động lên các hệ thống biển là rất tàn khốc. Một hiện tượng tẩy trắng san hô hàng loạt đã xảy ra vào mùa xuân này, mà các nhà khoa học cho biết vào thời điểm đó có thể là sự kiện tồi tệ nhất được ghi nhận.

Người kéo xe kéo lau mồ hôi trong đợt nắng nóng ở Dhaka, Bangladesh vào tháng 4/2024

Cơ quan khí hậu Châu Âu Copernicus cũng cho biết, tất cả những hiện tượng trên xảy ra khi thế giới vừa kết thúc tháng nóng kỷ lục thứ 11 liên tiếp.

Nhiệt độ trung bình toàn cầu là 15 độ C vào tháng 4 đã đánh bại kỷ lục cũ từ năm 2016 là 0,14 độ C. Tháng trước ấm hơn 1,58 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp cuối thế kỷ 19. Thế giới vào năm 2015 đã áp dụng mục tiêu hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, nhưng mục tiêu này chủ yếu áp dụng cho mức nóng lên trong 1 thập kỷ trở lên chứ không phải 1 tháng.

Theo ông Silva, có một số yếu tố là nguyên nhân gây ra tình trạng cực đoan gần đây và biến đổi khí hậu là yếu tố quan trọng nhất. Vấn đề là thế giới đã thích nghi và xây dựng các thành phố phù hợp với nhiệt độ và lượng mưa của thế kỷ 20, nhưng biến đổi khí hậu lại mang đến nhiệt độ cao hơn và mưa lớn hơn. Theo giới khoa học, khí hậu toàn cầu có xu hướng nóng lên lâu dài, một phần chủ yếu do con người đốt nhiên liệu hóa thạch.

Ông Zeke Hausfather, trưởng nhóm nghiên cứu khí hậu tại công ty Stripe và là nhà khoa học nghiên cứu tại Berkeley Earth nhấn mạnh, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần, nhưng không có gì đáng ngạc nhiên khi thế giới vẫn đang chứng kiến nắng nóng khắc nghiệt chưa từng thấy.

El Nino đạt đỉnh điểm vào đầu năm nay và nhiệt độ bề mặt nước biển ở vùng nhiệt đới phía Đông Thái Bình Dương hiện đang quay trở lại mức trung tính. Khi sự thay đổi nhiệt độ liên quan đến các chu kỳ tự nhiên như El Nino đến rồi đi, năng lượng dư thừa bị giữ lại trong đại dương và khí quyển do nồng độ khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu lên mức cao kỷ lục mới.

Ông Hausfather ước tính 66% khả năng rằng 2024 sẽ là năm nóng kỷ lục và 99% khả năng đây sẽ là năm nóng thứ 2 liên tiếp sau năm 2023. Theo thống kê hiện nay, nhiệt độ sẽ cao hơn 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Các quốc gia đã đồng ý hạn chế mức độ nóng lên toàn cầu và duy trì nhiệt độ trái đất không vượt ngưỡng 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp. Điều này đề cập đến sự nóng lên lâu dài trong nhiều thập kỷ chứ không phải một tháng hay một năm. Các nhà khoa học cũng cảnh báo những tín hiệu tạm thời này là đáng báo động về khả năng đẩy nhanh biến đổi khí hậu.

Chuyên gia Hausfather cho rằng, những gì xảy ra trong vài tháng tới sẽ giúp các nhà khoa học phán đoán nhiệt độ cao bất ngờ vào năm 2023 có phải là hiện tượng tạm thời hay sẽ là tín hiệu mới cho thấy Trái đất tiếp tục nóng lên nhanh hơn dự đoán trước đây.

"Nếu nhiệt độ toàn cầu giảm xuống mức kỷ lục trong 2 tháng tới, đó sẽ là dấu hiệu an ủi rằng khí hậu đang diễn biến dễ dự đoán hơn một chút. Tuy vậy, ngay cả khi điều này xảy ra, thế giới vẫn đang trên đà nóng lên gần 3 độ C, điều này sẽ có thể gây ra hậu quả thảm khốc", ông Hausfather nhấn mạnh.

“Mặc dù các chu kỳ khí hậu tự nhiên như El Nino đến rồi đi nhưng hiệu ứng khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu thiết lập mức kỷ lục mới.

Ông Carlo Buontempo, Giám đốc Copernicus

Theo Tổng hợp từ CNN & phys.org

Nước có thể tạo ra hòa bình hoặc châm ngòi cho những xung đột. Khi nguồn nước khan hiếm hoặc bị ô nhiễm, hoặc khi mọi người không được tiếp cận nguồn nước một cách bình đẳng, căng thẳng có thể gia tăng.

Tiếp cận nguồn nước uống an toàn là quyền của con người. Cần phải hành động cùng nhau để bảo vệ và bảo tồn nguồn tài nguyên quý giá nhất của chúng ta. Hợp tác về nước mở đường cho sự hợp tác để giải quyết những thách thức chung. Chúng ta phải sử dụng nước như một chất xúc tác để tạo ra một thế giới hòa bình và thịnh vượng hơn cho tất cả mọi người.

Tài nguyên nước đang chịu áp lực ngày càng lớn do sự phát triển kinh tế, xã hội, gia tăng dân số, biến đổi khí hậu,…. Ở nhiều quốc gia, việc tiếp cận nguồn nước uống an toàn của người dân chưa được đồng đều và công bằng. Giữa các quốc gia, việc thiếu hợp tác xuyên biên giới về tài nguyên nước đối với những nguồn nước chung đã gây ra những rủi ro đối với chất lượng và số lượng nguồn cung cấp nước, và điều này sẽ đe dọa tới sự ổn định của xã hội cũng như quốc tế.

Bên cạnh đó, việc chính phủ không có khả năng cung cấp các dịch vụ về nước cơ bản cũng có thể dẫn đến việc mất tính hợp pháp của các thể chế Nhà nước và gây ra tình trạng bất ổn xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh mất an ninh lương thực, tỷ lệ thất nghiệp cao và di cư trong nước như hiện nay.

Thiếu nước là nguyên nhân châm ngòi cho những cuộc xung đột

Nước có thể là nguyên nhân châm ngòi cho những xung đột khi lợi ích của những người sử dụng nước khác nhau. Xung đột về nước sẽ không thể hòa giải khi số lượng hoặc chất lượng nước suy giảm, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.

Nước có thể là vũ khí trong xung đột vũ trang, được coi như một phương tiện để giành hoặc duy trì quyền kiểm soát lãnh thổ, dân cư hoặc như một phương tiện để gây áp lực cho các nhóm đối thủ.

Nước có thể là nạn nhân của xung đột. Các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dân sự, bao gồm cả hệ thống nước, gây ra những rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe và vi phạm luật nhân đạo quốc tế.

Hợp tác về nước tạo ra những hiệu ứng tích cực thúc đẩy hội nhập và hòa bình khu vực, thế giới

Nước có thể là một công cụ mang lại hòa bình. Theo thời gian, đã có nhiều hợp tác hơn là xung đột về nguồn nước, nhưng còn nhiều việc cần phải làm. Hợp tác hòa bình về nước – trong và giữa các quốc gia – có thể mở đường cho hợp tác hòa bình trong mọi lĩnh vực.

Nước có thể là chất xúc tác cho sự ổn định và phát triển bền vững. Chúng ta phải hành động dựa trên nhận thức rằng tiếp cận nước uống an toàn là quyền của con người, vốn có trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

Ở cấp địa phương và quốc gia, những người sử dụng nước khác nhau - đặc biệt là các cơ sở cấp nước và vệ sinh, năng lượng, thực phẩm và công nghiệp phải hợp tác thông qua phương pháp quản lý tổng hợp tài nguyên nước và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn đáp ứng các quyền cơ bản của người dân.

Ở cấp lưu vực, các quốc gia nên xây dựng các thỏa thuận và thiết lập các thể chế để quản lý một cách hòa bình các nguồn tài nguyên nước xuyên biên giới quốc tế.

Các chính phủ cần có sự hợp tác đối với các vùng nước xuyên biên giới ở cấp độ song phương,  khu vực hoặc toàn cầu, chẳng hạn như thông qua việc ký kết và thực hiện Công ước của Liên hợp quốc về Luật sử dụng các nguồn nước liên quốc gia cho các mục đích phi giao thông thủy

Hợp tác về nước tạo ra những hiệu ứng tích cực. Hợp tác về nước xuyên biên giới và các lĩnh vực sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững, tăng cường an ninh lương thực, duy trì sinh kế và hệ sinh thái lành mạnh, giúp xây dựng khả năng phục hồi trước biến đổi khí hậu, góp phần giảm thiểu rủi ro thiên tai, cung cấp năng lượng tái tạo, hỗ trợ các thành phố và ngành công nghiệp, và thúc đẩy hội nhập và hòa bình khu vực, thế giới.

Tác giả bài viết: DWRM (Tổng hợp)

Nguồn tin: unwater.org